Dit feest, ook wel meifeest genoemd, symboliseert het begin van de zomer. De lichte
helft van het jaar begint. Het is het feest van de vruchtbaarheid. De Godin regeert
over leven, groei en bloei. Traditioneel worden oude bezems verbrand en nieuwe
gemaakt. Ook vinden de heksenhuwelijken (handvasten) plaats
voor één jaar en één dag. Tijdens het meifeest worden over het Beltane vuur gesprongen
voor zuivering, geluk en vruchtbaarheid. Het feest gaat de hele nacht door, waarbij
tot diep in de nacht wordt gedanst om de meiboom, versiert met rode en witte
slingers. Pas na zonsopkomst mag de meidoorn geplukt en mee naar huis genomen
worden. De naam Beltane betekent “ vuur van Bel” (of Belinus=zonnegod). De natuur wordt bevrucht, alles hunkert naar liefde en lust. Er ligt een vruchtbare
bodem voor je voeten. Je hoeft enkel de stuwende kracht aan te wenden om je daden
te bekrachtigen. Je handelt, je geeft vorm aan je ideeën en plannen. Je voelt
je sterk en onverslaanbaar. Gebruik je levenskracht, gebruik de krachten om je
heen
.Voor de oude Kelten was Beltane het tegengestelde van het feest Samhain, dat oorspronkelijk
tussen de herfstevening en de winterzonnewende in lag. Waar het bij Samhain om de doden gaat – de sluiers tussen leven en dood zijn dan
immers dun genoeg voor de doden om zich tussen de levenden te begeven – is het
bij Beltane precies andersom: de levenden zouden zich namelijk in de magische
rijken van de Elementalen, de Elfen enz. kunnen begeven! De magie is in feite
die van het vruchtbare leven en dat wordt uitbundig gevierd. De Kelten vierden in de nacht van Beltane dan ook uitgebreid en ongeremd feest.
Voor deze dag was iedereen gelijk: klassenverschillen golden niet, iedereen was
vrij om met iedereen te eten en te drinken, te dansen en te feesten. Gehuwde
stellen konden in deze nacht hun beloftes van trouw vergeten, ongehuwde mannen
en vrouwen konden hun gang gaan; kinderen, die uit de nacht van Beltane werden
geboren, werden zelfs als speciaal beschouwd, omdat zij op een ‘goddelijk moment’
waren verwekt.
Waar staat Beltane verder voor?
Volgens de Keltische geloofsovertuiging stond het wisselen van
de seizoenen gelijk aan de relatie tussen de Godin (Moeder
Aarde of het vrouwelijke principe) en Cernunnos of de Gehoornde God (het mannelijk principe), wiens leven gelijkelijk
verliep met het pad van de Zon. In deze natuurreligie wordt de Gehoornde God geboren uit de Godin
tijdens Yule (winterzonnewende, wanneer de Zon aan kracht wint).
Imbolc, een tussenfeest dat meestal begin februari wordt gevierd
(wanneer de schapen lammeren en weer melk geven), verbeeldt
de kindertijd van de Gehoornde God, wanneer zijn kracht (net
als die van de Zon) nog gering is. Tijdens Ostara (de lente-evening)
groeit hij echter op en wordt volwassen.
Tijdens Beltane bevrucht de Gehoornde God de Godin en wel met
zichzelf! Het Godenpaar zou volgens de een ook tijdens Beltane
huwen, maar volgens de ander vindt dat huwelijk juist plaats
tijdens Litha (zomerzonnewende), wanneer de Gehoornde God (net
als de Zon) op het toppunt van zijn krachten is. Deze krachten
nemen echter af na Lughnasadh (de eerste oogstfeesten begin
augustus) en vervallen definitief na Mabon (herfstevening).
De Gehoornde God sterft. Tijdens Samhain (tegenwoordig Halloween)
keert hij terug naar de wereld van de doden, tot hij tijdens
Yule (winterzonnewende) opnieuw uit de Godin wordt geboren.
En zo is de cirkel (der seizoenen) weer rond. Beltane was dus bijzonder belangrijk als toptijd van vruchtbaarheid
en bevruchting, niet alleen voor de Gehoornde God, maar ook
voor het leven in het algemeen. Beltane gaf het punt aan voor
vee, dat naar de wei ging, en van akkers, die bezaaid of beplant
konden worden voor de nieuwe oogsten.
Symbolen voor Beltane-viering
De vereniging van de Godin en de Gehoornde God stond altijd al
symbool voor de goddelijke eenheid tussen man en vrouw. De traditie
van de meiboom hoort daarbij en is nog steeds in grote delen
van noordelijke Europa – waar de oude Keltische beschaving duizenden
jaren bloeide – bekend. Deze versierde (mei-) boom was echter
oorspronkelijk een mannelijk fallussymbool, terwijl de bovenin
opgehangen linten, bloemenmanden en bloemenkransen symbool stonden
voor het vrouwelijke lichaam.
Veel jonge meisjes en vrouwen droegen om die reden dan ook een
gevlochten bloemenkrans op het hoofd. Verder werden in de nacht
van Beltane grote vuren ontstoken, die essentieel waren voor
een aantal van de oude rituelen. Beltane-vuren dienden oorspronkelijk te worden gebouwd met hout
van negen heilige bomen en deze vuren werden altijd volgens een
speciaal ritueel aangestoken.
Een zeer oude traditie was om dan het vee tussen de vuren door
te jagen: enerzijds om de dieren door de hitte van het vuur te
ontdoen van ongedierte, anderzijds om hen immuun te maken voor
ziektes. Ook mensen sprongen om die redenen over het vuur heen,
waarbij ze dan ook nog hun verleden konden afschudden en in de
vlammen konden achterlaten.
Beltane werd in Duitsland ‘Walpurgisnacht’
Ook de Oude Germanen, die eenzelfde geloofsovertuiging kenden als
de Kelten, vierden Beltane als een feest van vruchtbaarheid.
Behalve de Godin vereerden zij echter ook Freya,
de Noordse godin van liefde, schoonheid en vruchtbaarheid. Freya
had echter ook een andere kant: zij was tevens de godin van oorlog
en de dood. Het was de christelijke kerk, die zich – ongetwijfeld diep geschokt
door de wilde viering – beijverde om het oude Keltische feest
van Beltane zo snel mogelijk in te lijven en op te schonen. Zo
werd de mannelijke (Gehoornde) God ‘herkend’ als de Duivel en
Freya werd afgeschilderd als een gevaarlijke heks. De Godin (Moeder Aarde) kreeg evenmin een plaats in het christelijke
meifeest, maar men behield wel een vrouwelijke vertegenwoordigster,
zij het eentje die vooral kuis, puur en maagdelijk was: meestal
de Maagd Maria. In Centraal-Duitsland werd die vertegenwoordigster
echter Walpurgis, een Engelse non, die midden 8e eeuw naar een Duits klooster in
Heidenheim kwam. Ze werd er bijzonder geliefd en na haar dood
in 779 duurde het dan ook niet lang of zij werd heilig verklaard.
Om de omvorming van Beltane hier zo vlot mogelijk te laten verlopen,
werd het feest daarna opgedragen aan de heilige Walpurgis.
Meiboom
In de zeventiende eeuw was in elke stad of dorp wel een meiboom
te vinden. Tegenwoordig zie je in ons land nog maar zelden een
meiboom, hoewel het gebruik hier en daar weer terugkeert, veelal
als toeristische attractie, waarbij de diepere betekenis die
er vroeger aan gegeven werd grotendeels verloren is gegaan. De
meiboom is een lange boomstam die geheel van takken wordt ontdaan.
Enkel in de kruin mogen de takken en het groen blijven zitten.
Boven in de boom wordt vaak een met bloesems versierde krans
gehangen met koeken, vruchten en lange rode en witte linten eraan.
De meiboom zelf is een fallussymbool. De witte linten vertegenwoordigen
het sperma van de man en de rode linten het vrouwelijke bloed
dat vrijkomt tijdens het doorbreken van de maagdelijkheid. Vroeger
klommen jonge mannen in de boom in de hoop dat ze op die manier
de vruchtbaarheid zouden overnemen. De linten werden door jongens
en meisjes al zingend tijdens een dans om de boom heen gevlochten.
Beltane vuur
Tijdens Beltane werden tal van vuren ontstoken. Het vee werd tussen
de vuren door gedreven. Men hoopte hiermee te bereiken dat het
vee goed zou gedijen, o.a. een hoge melkproductie, en dat het
gezuiverd zou worden van ziekten. Ook sprong men over het vuur
om vruchtbaarheid te verkrijgen en ziekten uit t e bannen. Op
sommige plaatsen geloofde men dat een paar dat samen over het
meivuur sprong, voor altijd samen zou blijven. Jongens sprongen
over het vuur om hun durf te tonen.
Dauwtrappen
Vroeger werd de eerste dag van mei aangegrepen voor een gebruik
dat ‘dauwtrappen’ wordt genoemd. Men begaf zich voor zonsopgang
naar de velden om daar met blote voeten in contact te komen met
de ochtenddauw. Reden hiervan was dat men ervan uit ging dat
de eerste meidauw een heilzame werking had op lichaam en geest.
Men hoopte te worden genezen van, of zich wapenen tegen, allerlei
kwalen. Zelfs na de tweede wereldoorlog kwam dauwtrappen nog
in ons land voor.
Gedicht of tekst maken en opzeggen tijdens het ritueel
Beltane Kruiden
Een aantal kruiden werd
geacht tijdens Beltane bijzondere magische krachten te bezitten.
▸ Hondsdraf
In de tijd van de heksenvervolgingen geloofde men
dat je met hondsdraf die tijdens Beltane was
geplukt heksen kon herkennen die normaal gesproken
onherkenbaar waren. Je moest de hondsdraf nog
diezelfde nacht tot een krans vlechten en de
volgende dag op het hoofd dragen. Natuurlijk
zette je behalve de krans nog iets naders op
je hoofd om de krans te verbergen voor de ogen
van de heksen. Tijdens Beltane geplukte hondsdraf
zou, vermengd met zout en haver, beschermen tegen
hekserij. Het mengsel werd aan het vee gevoerd.
▸ Varenzaad
Degene die varenzaad op zak had, zou kunnen zien
dat het water van alle bronnen in de nacht van
Beltane, precies om 24.00 uur, in wijn verandert.
Vanzelfsprekend zou de betreffende persoon dan
ook van deze wijn kunnen drinken.
▸ Sleutelbloemen
Op sommige plaatsen bereidde men van sleutelbloemen
een poeder dat men voerde aan vee waarvan men
dacht dat het behekst was. Het poeder zou de
beheksing opheffen.
▸ Valeriaan & marjolein
Volgens oud bijgeloof kun je tijdens de nacht van
Beltane zonder gevaar naar passerende heksen
kijken. Ze kunnen je niets doen als je jezelf
van top tot teen omwikkelt met valeriaan en marjolein
en op een kruispunt gaat staan.
▸ Daslook
Daslook moet voor de nacht van Beltane geplukt worden, dan zal het een magie bezwerende
werking hebben.
Cernunnos, Herne , Pan, Heer van de Dans, Odin, Bamofet, Osiris,
Lucifer, Bel, Baäl, Venus, Aphrodite, Vrouwe van de Bloemen,
Diana, Freya.
▸ Handelingen
Over het vuur springen, rond de meipaal dansen, handvasten (heksenhuwelijk),hoorn blazen, weven en bekleden, offers
aan de natuurgeesten en elementen, divinaties,
vlechten, planten van bloemen en kruiden (binnen), vruchtbaarheidsritueel
doen.
Sluit je ogen en ontspan je… Haal een paar keer diep adem,
en bij iedere uitademing ontspan je meer en meer… Adem
in, adem uit…
… Zie de miljoenen bomen tot leven komen, met een ongelofelijke rijkdom en verscheidenheid
van hun lentetooi. Zie ze dansen in de zachte lentebries
…
… Je beklimt rotsachtige hellingen. Je ziet een hert, prachtig en krachtig, onrustig
en toch sereen in zijn ongeduld. Hij krabt de bemoste
grond met zijn hoeven en gooit zijn hoofd met zijn gewei
heen en weer…
▸ Planten / kruiden
Meidoorn, berk, amandel, engelwortel, es, vijfvingerkruid, margriet, wierook, klimop,
lieve-vrouwe-bedstro, opium, kamperfoelie, roos, rozemarijn,
goudsbloem, seringenbloesem, Sint Janskruid werd geplukt
tijdens zonsopkomst op de dag van Beltane en in het huis
gehangen ter bescherming en voor geluk.