De geschiedenis van wierook
Wierook wordt al sinds de oudheid door de mens gebruikt. Van de
oude Egyptenaren is bekend dat zij kruiden en houtsoorten van
ver haalden en droogden om ze vervolgens te verbranden, waarbij
heerlijke geuren vrij kwamen. Wierook betekent gewijde of heilige
rook. Waarschijnlijk is het gebruik van wierook ooit ontstaan
nadat iemand een stukje hars van de Boswellia boom op een vuurtje
gooide en ontdekte dat de rook een heerlijke geur met zich mee
droeg. De hars (frankincense= wierook) werd bij reukoffers gebruikt.
Een reukoffer deed men om contact te maken met de Goden om te
vragen om antwoorden op vragen en gebeden. De geur werd met de
rook meegedragen naar de wereld van de Goden. In de tijd van
de farao’s was wierook al een belangrijk onderdeel van hun rituelen.
Wierook was bovendien belangrijk door zijn effect op negatieve
invloeden van buitenaf. Het kalmerende effect van wierook komt
hier vandaan. Oorspronkelijk komt wierook uit het Midden- Oosten,
maar nu bijna altijd uit India, Nepal of Japan. In het Hindoeïsme
maakt wierook een belangrijk deel uit van alle ceremonies, evenals
in het Jodendom waar zelfs in de heilige geschriften een wierookrecept
te vinden is voor wierook die geofferd moest worden.
Dat wierook al zo lang en zo wijd verspreidt gebruikt wordt, maakt
wel duidelijk hoe belangrijk wierook is voor de spirituele beleving
van de mens. Of de wierook nu gebrand werd als offer, om de stank
van offers te verdrijven of om ruimtes te zuiveren van negativiteit,
bij bijna elk ritueel werd wel wierook gebruikt. Wierook werd
niet alleen gebruikt voor de Goden gunstig te stemmen, maar ook
vergemakkelijkt het in trance raken, een andere staat van bewustzijnsniveau,
waarop veel meditaties en spiritueel werk zich afspeelt. Het
branden van wierook heeft zich in de afgelopen jaren ook steeds
meer ontwikkeld tot iets voor de gezelligheid of iets dat gedaan
wordt om een bepaald effect te krijgen op je geestelijke gesteldheid.
Elke wierookgeur heeft namelijk een eigen werking daarop.
|
Wierookgeuren
Wierook kan worden gemaakt uit verschillende ingrediënten. Om wierook
te maken heb je plantendelen nodig (bv. wierookboomsoorten, rozenblaadjes,
schors van de berk, dennenhars etc). Deze plantendelen worden
vermengd met bijvoorbeeld houtskool om te blijven smeulen en
met een plakkend element zoals Arabische gom. Deze ingrediënten
worden rond een stokje gerold. En zo ontstaat het wierookstokje.
Zonder bamboestokje wordt de wierook als een kegeltje gevormd.
Soms bestaat wierook enkel uit de druppels van de wierookboom.
Een boom van ongeveer 3 tot 4 jaar oud wordt ingesneden, een
klein deel van de boomstam wordt dan van zijn schors ontdaan.
Op die plaats vormt hars zich als witte druppels. De druppels
verharden tot kristallen en worden met een mes van de boomwond
geschraapt en verzameld. Dit is de meest zuivere wierook. Deze
wierook wordt dan gebrand op een kooltje. De wierook zelf steek
je niet aan.
Bij het branden van wierook moet je met een aantal zaken rekening
houden. Het hangt er helemaal vanaf welke vorm de wierook heeft,
hoe je ermee omgaat. Wierook stokjes en kegeltjes zijn het makkelijkste
in gebruik. Die kun je zo aansteken, uitblazen en verder lekker
laten gloeien. Als je korreltjes of losse wierook gaat gebruiken
heb je een vuurvast schaaltje of schelp nodig of een wierook
vaatje. Zowel in het schaaltje als in het wierookvaatje leg je
eerst wat zand, maak er wat groeven in, waardoor het kooltje
ook lucht krijgt vanaf de onderkant en leg daar een kooltje op.
Steek het kooltje aan totdat de randen wit worden. Dan leg je
je wierook erop. Bij een wierookvaatje til je zo nu en dan het
dekseltje op, zodat de wierook genoeg lucht krijgt. Bij een vuurvast
schaaltje kun je zo nu en dan wat wapperen.
|
Hoe maak je zelf wierook?
Wierook maken is een kunst, je kunt wel allemaal dingen bij elkaar
gooien en afwachten of het wel lekker ruikt, maar dat is eigenlijk
niet helemaal de bedoeling. De kunst is om wierook zo te maken
dat het lekker ruikt en dat het ook goed is voor het doel waarvoor
je het gaat maken. Wierook voor jaarfeesten moet passen bij het
jaarfeest, wierook voor een maanviering moet passen bij die specifieke
maanviering , wierook om te mediteren moet ingrediënten in zich
hebben die dat ook bewerkstelligen etc.
Als je losse wierook wilt gebruiken is dat niet zo moeilijk om
zelf te maken. De kruiden, bladeren en vruchten die je wilt gebruiken
moet je eerst plukken en drogen. Als je de zaadjes van iets wilt
drogen is het handig om er een papieren zakje omheen te doen
tijdens het drogen. Doe de kruiden met de bovenkant onderin het
zakje, zodat de zaadjes in het zakje vallen en niet ernaast.
Bladeren, takjes en bloemen kun je als ze gedroogd zijn verpulveren
in een vijzel, daardoor kun je ze beter doseren. Als je je losse
wierook tot korrels wilt maken moet je er hars bij doen. Met
name Arabische gom is hiervoor erg geschikt. Stamp de hars fijn
en los ze op in een heel klein beetje water (niet te veel want
dan wordt het te vloeibaar en heb je er niets meer aan). Zodra
je een hele dikke stroopachtige substantie hebt gekregen meng
je je ingrediënten er doorheen en maak je er kleine korrels van
die je laat drogen.
Het maken van staafjes en kegeltjes gaat op een andere manier.
Je droogt de kruiden en maalt ze heel fijn. Hierna meng je dit
met een plakkerige, brandbare substantie en smeer je alles uit
tot een vel. Dit moet een tijd drogen en daarna rol je het op
staafjes of je rolt er kegeltjes van. Daarna moet het weer verder
drogen tot de wierook helemaal hard is.
|
Wat heb je nodig?
-
Stokjes van bamboe om de wierook omheen te rollen. Deze stokjes
worden in India met de hand gespleten uit grote bamboe stokken.
-
Houtpoeders, die er later voor zorgen dat de wierook blijft
branden of smeulen. Je kan allerlei soorten hout gebruiken,
zoals sandelhout (heel duur) of cederhout. Elke houtsoort brengt zijn eigen geur mee. Bij bloemengeuren
willen we liever niet een bijkomende houtgeur hebben en daarom
gebruiken we daarbij houtskool.
-
Houtskool heeft namelijk vrijwel geen geur meer, omdat het
voorgebrand is.
-
Kruiden, bladeren, wortels en bloemen. Je kan eventueel ook
kruiden, bladeren, wortels of bloemen fijnmalen en bij de
poeders doen om een uniek mengsel te verkrijgen.
-
Essentiële oliën of parfum oliën: de oliën geven de wierook
het belangrijkste deel van de geur.
-
Jigat: dat is de gemalen bast van een exotische boom. Deze
bast zit vol lijmstoffen die nodig zijn om het poedermengsel
samen te houden.
Als je alle ingrediënten klaar hebt staan, dien je de volgende
stappen te maken:
-
De formules: aan de hand van de ingrediënten kan je een formule
of recept maken voor de wierook die je wilt gaan maken. Je
hebt 2 formules of recepten: 1 voor de poeders en 1 voor
de oliën.
-
De formule voor de ingrediënten: voor elke formule heb je altijd
30% jigat nodig (minder dan 30% maakt dat de wierook later
brokkelt en meer maakt het wierookdeeg te plakkerig). De
andere 70% kan je opvullen met houtpoeders, kruiden en/of
houtskool. Des te meer houtpoeders en kruiden je gebruikt
des te houtiger of kruidiger wordt de wierook later.
-
De formule voor de oliën: voor de formule van de oliën kan
je 1 soort olie gebruiken of een mengsel van 2 of meer oliën
samen. De hoeveelheden van de oliën kan je steeds veranderen,
waardoor je elke keer een andere geur krijgt. Soms brengt
een kleine verandering in de formule een grote verandering
in de geur.
-
Het afwegen/het afmeten van de ingrediënten: op basis van de
formule kan je nu de ingrediënten afwegen (met een weegschaal)
of afmeten (met een lepeltje) en samenvoegen.
-
Het afwegen/afmeten van de oliën: op basis van de formule kan
je vervolgens de oliën afwegen (met een heel precieze weegschaal)
of makkelijker door het af te meten met druppels (met een
oogdruppelaar) en te verzamelen in een flesje of klein kommetje.
De hoeveelheid olie ten opzichte van de poeders is tussen
de 10 en 20%; dus als je een mengsel hebt van 10 gram poeders,
dan kan je daar 1 tot 2 gram olie bij doen.
-
Het deeg/de pasta maken: de poeders dien je in een kommetje
te doen, waarna je de olie toevoegt. Na een beetje mengen
kan je er een klein beetje water bijdoen. Nu begint het echte
mengen en kneden en dat doe je met je vingers. Steeds voeg
je een klein beetje water toe tot het mengsel een deegje
of een pasta wordt. Teveel water maakt het deegje te plakkerig
en te weinig water maakt het deegje brokkelig. Dus de juiste
hoeveelheid water is erg belangrijk.
-
Het rollen: als het deegje klaar is, kan je gaan rollen. Het
rollen doe je op een ruw houten plankje. Je neemt een bamboestokje
in je linkerhand (als je rechts bent) en met je rechterhand
leg je het deegje op het stokje. Dan beweeg je je hand voor-
en achteruit, waardoor het deegje om het stokje gaat zitten.
Daarna trek je met je linkerhand het stokje onder je rechterhand
uit, terwijl die hand voor- en achteruit blijft gaan waardoor
het stokje op en neer blijft rollen. Met de druk van je wijsvinger
van je rechterhand bepaal je de dikte van het deeg om het
stokje. Als het deeg om het hele stokje heen zit kan je het
nog een beetje afwerken door er met je hele hand overheen
te rollen zodat het overal regelmatig omheen zit. Als het
deegje tijdens het rollen aan je vingers blijft plakken kan
je je vingers steeds met wat houtpoeder droog en stroef maken.
Dat poeder kan je op het plankje leggen.
-
Het drogen: na het rollen moeten de stokjes een nachtje drogen.
-
Het branden: de volgende dag kan je je eigengemaakte wierook
branden.
-
Kegeltjes: als het rollen niet goed is gelukt, kan je altijd
kegeltjes van het deeg maken.
Je ziet dat het maken van wierook stokjes best veel werk is, maar
het is wel heel leuk om te doen.
|
Wierook en de elementen
In oude tradities wordt verteld dat alles in de wereld opgebouwd
is uit 5 elementen, namelijk: aarde, lucht, vuur, water en ether.
Wierook is een van
de weinige producten dat alle 5 de elementen in zich combineert.
Wierook bestaat uit aarde (de ingrediënten), verspreidt zich
via de lucht, wordt bereid met water, wordt gebrand met vuur
en heeft een etherische (fijnstoffelijke) Werking (kalmerend,
beschermend, positieve dingen aantrekkend). Waarschijnlijk
werkt wierook daarom zo harmoniserend en helend. Wierook is
een heel bijzonder en spiritueel iets, met heel veel toepassingen
op het gebied van verstand, gevoel en lichaam.
|
Magische mengsels |