Grove den - de 'pioniersplant'
Hoge toppen
Groenblijvers brengen bescherming en welvaart
Geassocieerd met Griekse en Romeinse goden
Gevoel van vitaliteit
| Pijnboom is een van de oudste zaaddragende planten ter wereld. Er wordt aangenomen dat het zo'n 300 miljoen jaar geleden al bestond in de tijd van de dinosaurussen!
Grove den staat bekend als een pioniersboom, in staat om te gedijen in vijandige omgevingen en hun omgeving gastvrijer te maken om andere planten te laten gedijen. Samen met berken en wilgen was het een van de eerste bomen die na de laatste ijstijd een thuis vond in Ierland en is het de enige dennenboom die inheems is in het land. De Kelten gebruikten grenen voornamelijk als bouwmateriaal. Boten en schepen werden gemaakt van grenen vanwege het hoge harsgehalte waardoor het behoorlijk waterbestendig was. |
| De hoge stammen van de grove den vormden geweldige masten voor schepen en men denkt dat ze ook werden gebruikt als hoge markeringen op het landschap bij kruispunten en oude steenhopen.
De druïden associeerden de groenblijvende pijnboom met de komst van de zon na de donkere winter. Samen met de taxusboom was het een van de tweelingen van de winterzonnewende. De taxus vertegenwoordigde de dood van het oude terwijl de pijnboom de geboorte van het nieuwe belichaamde.
Vreugdevuren van grove den werden aangestoken om de zon aan te moedigen terug te komen en het land te bemesten voor de komende gewassen en open plekken met dennen werden versierd met glanzende snuisterijen om goddelijk licht en eeuwig leven te symboliseren. Pijnboompitten zouden midden in de winter, toen de voorraden schaars waren, een essentiële voedselbron zijn geweest en men dacht ook dat ze de vruchtbaarheid verhoogden. |
| Groenblijvers zoals dennen, sparren en sparren lijken dezelfde mythologie te delen omdat ze vergelijkbaar van aard zijn. In Duitsland en Scandinavië was het gebruikelijk om een huis en schuur te decoreren met groenblijvende planten voor bescherming en welvaart. Hoewel de traditie van de kerstboom nog maar een paar honderd jaar oud is, houdt ze toch nauw verband met enkele van deze oude rituelen. Het kerstblok, waarvan ook gedacht werd dat het dennenboom was, werd bijvoorbeeld in de winter in huis gehaald voor licht en warmte en om onsterfelijkheid te symboliseren. Onsterfelijkheid, levenskracht, vernieuwing en vruchtbaarheid zijn in veel oude mythologieën veelvoorkomende thema's die verband houden met de den, hoogstwaarschijnlijk vanwege zijn groenblijvende eigenschappen. |
| In het oude Griekenland had de pijnboom associaties met Dionysus en Bacchus. Dionysus-aanbidders droegen een staf met daarop een decoratieve dennenappel, zoals ook is ontdekt op oude vruchtbaarheidsamuletten uit die tijd. Dit kan hebben bijgedragen aan de reputatie van de pijnboompitten. In Rome was de pijnboom verbonden met Attis, de gemalin van Cybele, de godin van de aarde. Toen Attis werd gedood door een zwijn, zou hij in een dennenboom zijn veranderd. Op de lente-equinox sneden de priesters van de cultus van Attis een dennenboom om en legden die neer met wat bloemen om zijn lichaam te vertegenwoordigen. Ze speelden dan muziek en dansten in een razernij en offerden een bloedoffer om de levenskracht van Attis weer tot leven te wekken en de vruchtbaarheid van de aardgodin die van hem hield te vernieuwen. |
| Een wandeling door een dennenbos zou de ziel verkwikken en verfrissen. Dennenhars heeft een uitgesproken frisse geur die bij inademing een heerlijk gevoel van vitaliteit kan geven.
Tegenwoordig hebben veel fabrikanten van wasmiddelen dit gebruikt in de vorm van 'pijnboomfris'. Dit en het moderne gebruik ervan in huismeubilair nemen tot op zekere hoogte iets van de oude romantiek van de boom weg. De den is en blijft een zeer praktische boom en dennenbossen worden nu in overvloed aangeplant (mogelijk overbeplant) op het noordelijk halfrond ten koste van andere soorten die ironisch genoeg van nature werden gebruikt om te helpen bloeien. |
Bron: