(Algonquin-stammen)
Herkomst volle maannamen door de indianen
De Algonquin-indianen zijn de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika
en gaven de volle maan in de 17de eeuw elke maand een andere naam om de
seizoenen of gebeurtenissen te herkennen. De Algonquin-indianen
bestonden toen uit zo‘n 40 verschillende stammen en spraken de
Algonkische taal. Tussen de verschillende stammen waren enige variaties
mogelijk aan de naamgeving van de volle maan, maar veelal werden
dezelfde namen gebruikt. De Europese kolonisten namen veel namen over
maar creëerden ook namen volgens hun eigen tradities
Januari - Wolfmaan
Deze volle maan verschijnt in januari en synoniemen voor de Wolfmaan zijn IJsmaan, Maan na kerst en Koude maan.
In januari werd door de Algonkisch-sprekende indianen de volle maan Wolfmaan genoemd. De wolven waren hongerig in deze koude winterperiode waar weinig in de natuur te vinden was om te eten en kwamen tot dicht bij de indianententen om voedsel te zoeken. Het huilen van de wolf, die altijd huilt bij volle maan, is in januari beter hoorbaar omdat ze veel dichter bij een indianenkamp komen huilen. Bij de Wolfmaan is het dan noodzaak om de dieren die buiten lopen, binnen te halen. De januarimaan wordt ook wel de Koude maan genoemd, omdat januari meestal de koudste periode van een jaar is. De volle maan van januari wordt ook wel IJsmaan genoemd omdat de jagers alert moeten zijn op de mogelijkheid dat er ijspegels naar beneden kunnen vallen. De eerste volle maan in januari is bijna altijd de eerste volle maan na de kerstdagen. Valt er een volle maan tussen de kerstdagen en oudjaar dan is dat de tweede volle maan van december, die heet de maan de dertiende maan of Boommaan van december.
Februari - Sneeuwmaan
Deze volle maan vindt plaats in februari en heeft als synoniem Hongermaan of Stormmaan.
In februari viel doorgaans de grootste hoeveelheid sneeuw zodat er barre
weersomstandigheden ontstonden. Storm, wind en sneeuw veranderden een
jachtgebied in hoge sneeuwduinen zodat de jacht niet of amper door kon
gaan en er daardoor een hongerperiode aanbrak (de Hongermaan)
Maart - Wormmaan
De volle maan in maart heet de Wormmaan. Andere synoniemen voor de
Wormmaan zijn: Lentemaan, Kraaimaan, Korstmaan, Eimaan en Sapmaan.
Maart is de lentemaand en rond 21 maart begint de astronomische lente
(de Lentemaan). De indianen noemden de maan in maart de Wormmaan omdat
na de winter de grond ontdooide en de regenwormen zich weer lieten
zien, ook het geluid van kraaien wordt in maart weer gehoord (de
Kraaimaan). Ook werd de volle maan in maart de Korstmaan genoemd omdat
grote oppervlakten met sneeuw ontdooiden, maar ook ‘s nachts weer
bevroren en er korsten van bevroren sneeuw/ijs ontstonden. Vanaf maart
begon de sapstroom bij bomen langzaam op gang te komen en daarom werd de
volle maan in maart ook wel Sapmaan genoemd. De eerste vogels begonnen
met broeden en de volle maan in maart werd dan ook wel Eimaan genoemd.
April - Roze maan
De volle maan in april heet de Roze maan. Andere synoniemen voor de volle maan in april zijn: Melkmaan, Haasmaan, Maan van het ontwaken en Maan van het opstijgende sap.
In de natuur staan de thema's ontwaken en vruchtbaarheid centraal; bloemen en bloesembomen worden bevrucht door de wind of stuifmeelzoekers en de volle maan kreeg daarom de naam maan van het ontwaken. De sapstroom van de bomen is in april goed op gang gekomen en de bomen krijgen weer bladeren waar de maan van het opstijgend sap op duidt. Rond het begin van de lente begint het nieuwe voortplantingsseizoen voor veel dieren. Hazen die weer vruchtbaar zijn, zorgen ervoor dat de volle maan in april ook wel Haasmaan genoemd wordt. De volle maan in april wordt ook wel Melkmaan genoemd, omdat de moederdieren in deze periode vaak hun pasgeborenen melk geven (duif, egel, konijn, koe, schaap, geit). Ook verwijst de Roze maan naar de vele roze bloesems aan de bloesembomen.
Mei - Bloemenmaan
Deze volle maan vindt plaats in mei. Synoniemen voor de Bloemenmaan zijn Grasmaan en Honingmaan.
De natuur in mei groeit en bloeit volop. De bloemen zoals o.a. het lelietje der dalen, de sering, de pioenroos, het vergeet-me-nietje en de klaproos kleuren de dagen en geuren volop. Het groeiende gras in de weilanden kan in mei voor de eerste keer worden geoogst (Grasmaan) en de imker kan in mei (tot in augustus) de eerste keer honing oogsten, waar de Honingmaan op duidt.
Juni - Aardbeienmaan
De Aardbeienmaan vindt plaats in juni. Synoniemen voor deze maan zijn, Maan van de kortste nacht, Plantmaan en Rozenmaan.
In juni kunnen de aardbeien geoogst worden (Aardbeienmaan) op het noordelijk halfrond en begint rond 21 juni de astronomische zomer (midzomernacht). De nachten zijn kort (de Maan van de kortste nacht) en de dagen zijn lang. De zon staat loodrecht op de evenaar (equator) en het is ’s avonds tot ruim 21.30 uur licht en ’s nachts begint het rond 3.30 uur licht te worden (zonder zomertijd). De planten kunnen in juni nog verplant worden (de Plantmaan) en in juni gaan de rozen bloeien (de Rozenmaan).
Juli - Weimaan
De volle maan in juli heet de Weimaan (Hertenmaan). Synoniemen voor de Weimaan zijn de Graanmaan en Dondermaan
De Algonquin-indianen noemden de volle maan in juli de Weimaan. In juli stopt namelijk bij de volwassen mannetjesherten de groei van het gewei en begint de basthuid op het gewei te verdrogen. Na de veegperiode, om de losse basthuid op het gewei eraf te vegen, is het hert begin september klaar voor de bronsttijd. De volle maan in juli heet ook wel de Dondermaan omdat onweersbuien met donder en bliksem vaak voorkomen in de maand juli (ook in augustus waar de volle maan dan de Maan van het weerlicht heet). In juli worden ook graansoorten geoogst, vandaar de Graanmaan.
Augustus - Steurmaan
De volle maan in augustus heet de Steurmaan. Een synoniem voor de Steurmaan is de Maan van het weerlicht.
De oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika vingen in augustus vaak
steur (een vissoort), vandaar dat deze maan ook wel Steurmaan heet. De
volle maan in augustus heet ook wel de Maan van het weerlicht omdat
onweersbuien met donder en bliksem vaak voorkomen in de maand augustus.
September - Oogstmaan
De Oogstmaan vindt plaats in september en heeft als synoniemen Maismaan of Equinoxmaan.
De equinox (gelijke nacht) is het moment waar de zon loodrecht op de evenaar staat. De evenaar verdeelt de aarde in het noordelijk- en zuidelijk halfrond en rond 23 september (en 20 maart) zijn dag en nacht op beide halfronden even lang. De Equinoxmaan is dan ook rond de datum van 23 september, wanneer de astronomische herfst begint. De volle maan verschijnt in die periode rond zonsondergang waar de gewassen op het noordelijk halfrond geoogst moeten worden en doordat de dag even lang is als de nacht, konden de indianen langer buiten doorgaan met oogsten (de maisoogst o.a.).
Oktober - Jagersmaan
De tijd tussen zonsondergang en de maansopkomst is in oktober, ten opzichte van andere volle manen, veel korter. Rond de 17de eeuw werden, door het licht van de opkomende maan en ondergaande zon, wild zoals reeën, konijnen en hazen goed zichtbaar om te jagen. Omdat de velden waren geoogst, konden jagende indianen over de stoppels lopen en was het voor hen een ideale tijd om te jagen.
November - Bevermaan
Deze volle maan verschijnt in november en heeft als synoniemen de Offermaan en de Bloedmaan.
De bevers zijn in november nog bezig met het bouwen van dammen in het water, voordat ze in december zullen verdwijnen om een winterslaap te houden. November was de laatste maand van het jaar om op bevers te jagen. In november werden door de Algonquin-stammen goden gunstig gestemd en offers gebracht. Vaak een geslacht dier waar de naam Bloedmaan en Offermaan op duiden.
December - Koude Maan
Deze koude maan vindt plaats in december en heeft als synoniemen, de
Maan van de langste nacht, De maan na midwinter, de Maan voor kerstmis
(Yule) en Boommaan of Dertiende maan.
De volle maan wordt in december ook wel Koude maan genoemd omdat de
maand december normaal gesproken de koudste maand van het jaar is. De
astronomische winter begint rond 21 december (de Maan van de langste
nacht). De zon staat dan precies op de evenaar en op het noordelijk
halfrond is het dan de winterzonnewende (midwinternacht). Nadat rond 21
december de winterzonnewende is geweest, worden de nachten langzaam
korter en de dagen langer. Verschijnt de maan na de winterzonnewende dan
heet de maan: de Maan na midwinter. De volle maan voor kerstmis werd
ook wel de Maan voor kerstmis genoemd. Is er eind december een tweede
maan te zien dan heet de maan de Dertiende maan of Boommaan. De Boommaan
die symbool staat voor de afstervende natuur, die elk nieuw jaar weer
opnieuw tot leven komt. De Dertiende maan komt eens per twee of drie
jaar voor.